Ж.Ло: Өнгөрсөн амьдрал минь надад аливаа зүйлийг даван туулах чадварыг өгсөн

Миний блогоор зочилдог найзууддаа Женнифер Лопезийн 2012 оны 9н сард "Instyle" сэтгүүлд өгсөн ярилцлагыг орчуулан хүргэж байна. Энэ эмэгтэйг ямар их шүтэн биширч, үлгэр дууриаллаа болгодог гэдгийг та нар надаар хэлүүлэлтгүй мэдэж байгаа билээ. Тиймээс түүний талаар бага ч гэсэн блогтоо оруулах нь зүйтэй болов уу гэж бодлоо. Сонирхон уншина уу.

" Амьдралдаа би аливаа зүйлээс гарах гарц заавал байдаг гэдгийг ухаарсан"

                                                                                               Женнифер Лопез

Өнгөрсөндөө эргэж харамсах хэрэггүй гэж бид ярьдаг гэвч үүнийг хүн бүр чаддаг билүү?

Та бүгдийг эхнээс нь эхлэхээс айдаг уу? Тэгвэл Женнифер хэзээ ч айдаггүй. 

Тэр бол жүжигчин, дуучин, шоу бизнесийн хатан, ихрүүдийн ээж, эрч хүчээр цалгиж байдаг эмэгтэй юм. Тэр хамгийн анхны дэлхийг тойрох аялан тоглолтдоо гарахаар бэлтгэж байгаа бөгөөд мөн шинэхэн хайртай учраад удаагүй байгаа. Тэр дахин бүжиглэж байна.                  "Уран бүтээлч хүнийхээ хувьд би өөрийгөө үргэлж эрэл хайгуул хийж,  хөгжүүлэх гэж хичээж явдаг уйгагүй хүн гэж хэлэх байна" (Deborah Marquit-ийн нийлэг дээр хйисэн торон комбинзон, H.Stern-ий 18-н сорьц бүхий алтан хөндлөвчтэй алмаазан шигтгээтэй ээмэг)

"Би одоо бүрэн боловсорсон. Миний хувьд хоёр хүнийг өсөж том болоход нь туслаж буй эх хүн учраас өөрийгөө би өмнөхөөсөө илүү ихийг мэддэг болсон гэж бардам хэлж чадна."

( Wolford-ийн нийлэг даавуун ханцуйгүй цамц, Salvador ferragamo-ийн арьсан юбка, H.Stern-ий 18 сорьцтой алмааз болон алтан ээмэг, баруун гаранд Ana Khouri-ийн 18 сорьцтой алтан бөгж, Зүүн гаран дахь бөгж болон бугйвч нь түүний өөрийн гоёл мөн загвар зохион бүтээгч Giuseppe Zanotti-ийн загвар бүхий Swarovski-ийн болор чимэглэлтэй өнгөлөг углаашан гутал)

Эдгээр зургийн цуглуулга нь Ж.Ло-ийн 2012 оны 6 сарын 27-нд Рио Де Жанерод хийсэн тоглолтын зураг юм. Хөлбөмбөгийн орон, гайхамшигтай арлуудаараа алдартай тус улсын 7000үзэгчийн өмнө дуучин маань амьд тоглолтоо хийсэн. 

"Би бүжиглэж байх үедээ өөрийгөө тачаангуй гэж мэдэрдэг. Мөн дасгал хийж өөртөө  анхаарал тавих үедээ үнэхээр сайхан мэдрэмжийг авдаг."

"Тэнцвэртэй байдлаа хадгална гэдэг маш чухал, чамайг юу хамгийн аз жаргалтай болгодог вэ гэдгийг чи мэдэж байх хэрэгтэй. Ингэснээр чиний амьдрал яг л чиний хүсэж мөрөөдөж байсан шиг байх болно."

(Valentino-ийн савхин ханцуйгүй цув, Debborah Marquit-ийн торон комбинзон,  H.Stern-ий гоёл,    Ana Khouri-ийн алмааз болон далайн сувдан,18 сорьцтой цагаан алтан бөгж, загвар зохион бүтээгч Giuseppe Zanotti-ийн илгэн углааш гутал )

"Би хөгшрөөгүй учраас нас ахихын сайн тал нь юу болохыг хэлж мэдэхгүй юм."

(Tom Ford-ийн торгон даашинз, Tom Ford-ийн загвар Swarovski-ий, H.Stern, Caroline Amato  )

Эгнүүлэн өрсөн нарны улаан шүхрүүд, бүртийх ч үүлгүй цэлмэг тэнгэр, янз бүрийн загвар хийцтэй, өнгөлөг усны хувцастай сэлэгчид, биеийн өчүүхэн хэсгүүдийг халхлах төдий наран шарлагын хувцастай бүсгүйчүүд энэ бүхэн Рио Де Жанеро хотын үзэсгэлэнт Ипанема арлын бүлээхэн цагаан элстэй хослоно. Гүн цэнхэр далайн эргээс хэдхэн алхмын зайд Фасано зочид буудлын хүлээлгийн танхимын архан талд жижиг уушын газар сэрүүн агааржуулагч асаан зочноо хүлээж байлаа. Удалгүй цахилгаан шатны хонх жин хийж хаалга нь нээгдэхэд Женнифер Лопез өрөөнд орж ирлээ. 

Энэ нийтлэлийн зураг авалт хийгдээд хэдийнэ урт өдөр өнгөрсөн бөгөөд эхний зураг авалт өглөө эрт  Филлип Старкийн орчин үеийн загвартай зочид буудлын долоон давхарт явагдсан юм. Үд болоход зураг авалтын багийнхан Лопезийн тоглолтоо үзүүлэх  HSBC Arenaгийн тайзны арлуу шилжицгээлээ. Энэ 2 цагийн хугацаанд хийсэн цуваа машинтай аялал гайхалтай байсанаас гадна замбараагүй замын бөглөрөл үүсгэлээ. Дөрвөн ширхэг бага оврын ачааны машин, гурван том хүн тээврийн машиныг цэнхэр дисант өмд, хамгаалалтын хантаазтай, мотоцикл хөлөглөсөн булчинлаг залуу цагдаа нар дагуулан хамгаалж зураг авах талбайг зайчлан машинуудыг зогсоож байв. Харин одоо зургийн багийнхан сүүлийн зургаа авахаар Фасано буудлын энгийн нэг хэсэгт ирэв. Зөөгч хуруу сэндвич болон шинэхэн жимсний шүүсээр зураг авалтын болон уран сайханы багийн 30аад хүнд үйлчилж байлаа. Царайлаг зурагчин залуу туслахууд зургийн аппаратынхаа гэрлийг гялбуулан зогслолтгүй чад чад  хийлгэнэ. Байнга ажиглан хянаж байгаа ширээн дээр шигтгээ, чулуунууд нь нүд гялбам гялтагнах үнэт эдлэлүүдийг гарган өрсөн гурван хэсэг тавиур байрлуулжээ. Дээд давхарт Лопез өөрийн хувцасыг өмсөж, сольж, үс зэргийг янзлан дараагийн зураг авалтанд бэлднэ. Энэ бол Лопезийн хувьд бас нэгэн ажлын өдөр бөгөөд түүний хувьд сайхан байх уу саар байх уу гэдгийг харуулах бас нэгэн шалгуурын өдөр гэж болно. Хэдхэн цагийн дараа 43 настай од маань товшин бүжиглэж, 60 минутын турш үргэлжлэх концертын тайзыг ( тоглолтын нэг хэсэг болох загвар зохион бүтээгч Зухэйр Мурэйдийн урласан биеийн өнгөтэй, гялтганасан бүжгийн даашинз түүний гоо сайхан галбирыг улам тодруулна) эзэгнэнэ. 

Түүнтэй нэг өдрийг өнгөрүүлэхэд Латин Америкаас гаралтай гэр бүлийн Бронкст төрж өссөн охин яаж ийнхүү Форбес сэтгүүлээс явуулдаг дэлхийн хамгийн чадварлаг алдартай хүмүүсийн нэг хэмээн өргөмжлөгдөж, Опра Уинфрэй болоод Жастин Бэйбэртэй нэр зэрэгцэн явааг тааж ядах юмгүй байлаа. Түүний өөрийн нэр бүхий алдартай 18 үнэртэй ус, Лореал компанитай хийсэн гэрээ, өдөр тутмын болон загварын Кохл хувцасны дэлгүүртэй хийсэн ажил мөн түүний буяны үйл ажиллагаа, түүгээр ч зогсохгүй твиттерт түүнийг дагах 9 сая дагагч  , фейсбүүк дэх 14 сая шүтэн бишрэгч нар (тэдгээр дагагч, шүтэн бишрэгч нарын нэг нь би.Орчуулагч) мөн уржнан жил 20 сая долларын цалинтайгаар Америкийн шүтээн нэвтрүүлгийн шүүгчийн ажлыг 2 жил дараалан хийсэн (энэ жил өөрийн хүсэлтээр татгалзсан) , сүүлийн цомог болох "Dance again ... the hits" цомгоороо хоёр ихэр хүүхдийнхээ эцэг 7 жил хамт амьдарсан нөхөр Марк Антонигоос салж буйгаа дэлхий дахинд мэдэгдсэн гээд энэ бүхэн хэцүү ч гэлээ гайхамшигтай чадварын бодит нотолгоо болж байгаа юм. 

Намайг түүнээс амьдралынх нь замналын тухай асуухад "Би залбирлаар амьдардаг учир нь бурхан бидэнд хийж чадахгүй зүйлийг минь хэзээ ч үүрүүлдэггүй. Хэцүү болоод муу зүйл тохиолдох хүртэл чи ухаарахгүй явна гэсэн үг биш юм. Тэр хэцүү өдрүүдэд, шаналал мэдрэх үедээ чи ухаарч амьдарч байдаг. Ямар ч зүйлээс шантарч айх хэрэггүй. Удахгүй бүх зүйл сайхан болно шүү дээ" гэж тэрээр хэллээ. Тэрээр сүүлийн арван хэдэн жил гялалзсан амжилтыг үзүүлсээр ирсэн билээ. 25аас илүү кинонд тоглож, 10 цомог гаргасан бөгөөд 30гаран хит дуу гаргажээ. Тэр бидний өмнө улам тодрон гялалзсаар байна. Бид түүнийг Женни, Ж.Ло, Беннифер (энэ нэрийг жүжигчин Бен Аффлектай дотно харьцаатай байх үед хэвлэлийнхэн өгсөн) мөн Женнифер Лопез-Антони буюу шинэ үеийн Латин хөгжмийн хамгийн анхны эмэгтэй гэж мэддэг. Харин өнөөдөр бол тэр Макс болон Эммэ хэмээх дөрвөн настай хоёр ихрийн ээж, уран бүтээлч, бизнес эрхлэгч хатагтай, мөн туйлын романтик ажил хэргээ уян хатан явуулдаг эмэгтэй юм. 

Өнөө оройны тоглолтон дээр түүний хүчтэй зүрх дэлгэцэн дээр тодрон цохилж, 25 настай найз залуутайгаа халуухан pass de deux (нэг төрлийн хослон бүжгийн хэлбэр бөгөөд баллетад голдуу үзүүлдэг, эрэгтэй эмэгтэй бүжигчдийн хос үзүүлбэр) бүжиглэнэ. Нидрэг шиг булчинтай, шивээс болсон гартай бүжиг дэглээч энэ залуу түүний "Dance again" дууны клипэнд мөн тоглосон юм. Энэ клип дуучны дур булаам байдлыг харуулсан анхаарал татахуйц бөгөөд түүний тачаангуй байдал нь Жанет Жексоны энэ насыг санагдуулам ажээ. Концертын ихэнхи үед хүүхэд шиг царайтай түүний найз залуу Каспер Смарт тайзны урд байрлах дууны тохиргоон дээр Лопезийн удаан хугацаанд хамтран ажилласан менежер Бэнни Мэдинатай хамт сууна. Тэд тоглолтын явц бүрийг анхааралтай үзнэ. Учир нь энэ бол Лопезийн өмнөд америкт болоод энэ намар дэлхий даяар хийх аялан тоглолтын загвар юм. Дуучин маань ирэх аравдугаар сарын 5-нд Лиссабон, Португалд тоглолтоо хийхээс гадна 48 хоногийн түргэвчилсэн аялалаар Европ, Ойрхи Дорнодын улсуудаар очиж тоглох юм. Үүнээс гадна Лопез жүжигчин Жейсон Статхамын эсрэг гэмт хэрэгтэй кинонд дүр бүтээж байгаа бөгөөд ABC продакшны гэр бүлийн олон ангит кинонд ижил хүйстэн хосуудын дүрд мөн Casper Smart нэртэй бүжиг дэглээчийн тухай Oxygen-ий реалити шоунд оролцон тогложээ. 

Тоглолтын төгсгөл үед кепик малгайтай Каспер бөөгнөрсөн хүмүүсийн дундуур зүтгэн орж тоглолтын тайзны арлуу орлоо. Гэнэт тэрээр цээж нүцгэн Лопезийн ард зогсож арьсны өнгөт бариу өмдтэйгээ дуучны алдартай өгзөгнөөс бариад авахад үзэгчид орилолдон уухайлж тэд бүжиглэж эхлэнэ. 

Риод байхдаа хосууд алдартай дуучныг фенүүдээс нь арай өөрөөр хайрладаг, түүний хөдөлгөөн бүрийг уйгагүй мөшгидөг паппарацуудын хараанд байнга өртөж байлаа. Тэрээр далайн элсэн дээр Каспер болон ихрүүдтэй дуу шуугиантай тоглож, Риод өнгөрүүлэх сүүлийн өдрүүддээ далайн эрэг дээр амарч, үүнийг нь паппарациуд анхааралтай авч, Смарт биеэ цагаан алчуураар ороон, дуучин од маань олны сониуч харцнаас хамгаалах мэт нарны шил зүүж басхүү орчин тойрныг ажиглан мэдрэн байх нь тэд хичнээн ачаалалтай ажилласаны дараа амасхийж байгаа нь илт байлаа. Гэхдээ Лопез гомдоллохгүй, учир нь тэр нэр алдартай байхын олон зүйлд хэдийнэ дассан. Эцсийн үр дүнд энэ нь түүнийг ажлаа хийж байна л гэж л мэдрүүлдэг байна. 

Дээр дурдсанчлан Фасано зочид буудлын арын баранд түүнийг ирэхэд багийн бүрэлдэхүүн хэдийнэ сүүлийн зураг авалтаа хийхэд бэлэн болсон байлаа. Цахилгаан шатны хонх жин хийж, гэрэлтсэн хаалга онгойх яг тэр мөчид бүх хөдөлгөөн зогслоо. Өрөөнд байсан 30-аад хүний нүд нэгэн зүгт бүгд ширтэн гөлрөв. түүний арьс нь гангар шаазан мэт гөлгөр, түүний шанаа сийлсэн юм шиг, нүд нь гялалзан яг л зар сурталчилгаан дээр гардаг шиг харагдана. Тэрээр Givency брэндийн хуниастай савхин банзал тансаг хатгамалтай эмжээр бүхий улаан торгон нимгэн цам өмсжээ. Энэ бүхэн гайхалтай төгс харагдаж байлаа. Цаг сэргэж Лопез цахилгаан шатнаас хоёр туслахтайгаа гарч ирлээ.Нэг нь загвар зохион бүтээгчдийн олон гутлуудыг гартаа барьжээ. Тэрээр толгойгоо дээш өргөөд гараа ташаандаа авлаа. Тэр инээмсэглэж байгаа боловч бас тэр энэ бүхнийг төгс хийхийг хичээж байгаа нь мэдрэгдэж байв. 

Өнөө орой тоглолт болно. Тавхан цагийн дараа туршлагатай дуучин маань олон гэрлийн доор, уухайлан хашгирах мянга, мянган үзэгчдийн өмнө тайзан дээр гараад "Бүгдээрээ хийцгээе" гэж хэлэхэд үзэгчид бүгд дороо үсэрцгээнэ. 

Та бүхний асуултанд Женнифер хариулж байна.

Бразилд байхдаа шаргуу од дуучин маань Instyle сэтгүүлийн дэлхийн өнцөг булан бүрийн уншигчдын асуултанд хариулт өгсөн юм. Эхний асуулт Румен улс:

Хувцасны шүүгээнээс хэзээ ч гаргаж хаяж чадахгүй цорын ганц хувцас чинь юу вэ? (Camellia Burjuja,Cluj-Napoca, Romania)

Gucci найз залуугийн жинсэн өмдөө би сүүлийн дөрвөн жил өмсөж байна. Хэдийгээр өмд маань олон цоорхой нүхтэй болсон ч гэлээ би өмссөөр л байгаа.  (boyfriend jeans гэдэг нь хэлхгэр болоод сэмэрсэн уранхайтай өмдийг хэлнэ)

Ямар төрлийн гоёл чимэглэлд та ухаангүй татагддаг вэ?
Brooke Murtaugh, Lincoln, Neb

Би том цагирганд маш их дуртай бас томоос том ээмгэнд дуртай. Миний хувьд бүх төрлийн гоёл чимэглэлийг цогцоор нь хэрэглэх дуртай бөгөөд хувцас бүрт тохирсон жижиг зүйлүүдийг ч хэрэглэдэг. Энэ үргэлж миний загварын нэг хэсэг байсаар ирсэн.

Таны хамгийн анх бэлгэнд авсан үнэт эдлэл чинь юу байсан бэ?
Annie Detrick, Homewood, Ill

Миний гэр бүл их шүтлэгтэй хүмүүс. Шүтлэгтэйн үүднээс би хамгийн анх загалмай бэлгэнд авч байсан. Миний нэг багын зураг байдаг. Бугуйвч гэж нэрлэж болохоор ээмэг чихэндээ зүүчихсэн. Гэхдээ миний санаж байгаагаар хамгийн анхны үнэт эдлэл бол загалмай байсан.

Та үсээ яаж арчилдаг болоод ийм гайхалтай үргэлж сайхан байдаг юм бэ?
Alison Lee, La Canada, Calif.
 Би ердөө л ойр ойрхон угааж арчилдаг. Үсээ өдөр бүр угаагаад байвал үс арзайдаг. Түүнээс гадна би Лореалийн үсний арчилгааны хэрэгслүүдээ байнга хэрэглэдэг, бүгдийг нь гэртээ аваад тавьчихдаг.

Хэрвээ та гоо сайханы хэрэгсэлээс ганцыг л сонгож хэрэглэх бол аль бүтээгдэхүүнийг сонгож хэрэглэх вэ?
Regina Franczak, Warsaw, Poland

Чийгшүүлэгч бол миний нүүрэндээ хэрэглэдэг хамгийн чухал зүйл. Би өглөө, орой бүр чийгшүүлэгч л түрхдэг.

Таны галбираа хадгалж чаддаг нууц юу вэ?
Katka Kosova, Prague, Chech Republic

Би өөрийн дасгалжуулагч Отом Флатмотой үргэлж ажилладаг. Бид одоогоор Трэси Андерсоны дасгалуудыг хийж байгаа. Бид гар болоод хөл мөн гэдэсний булчингийн дасгалыг голдуу хийдэг. Дасгалжуулагч маань бас бяцхан бүжгийн хөдөлгөөн оруулж өгдөг. Энэ нь цусны эргэлтэнд нөлөө үзүүлдэг юм. Би бас туухайнууд өргөдөг гэхдээ тийм ч хүндийг биш л дээ. Ердөө л биеийнхээ булчингуудыг халааж, хөлрөхийн тулд , биеийн галбираа сайхан байлгаж, уян хатан байхын тулд л юм даа.

Та хэзээ ч муухай зураг авхуулдаггүй, камерын өмнө өөртөө итгэлтэй байхыг хэрхэн сурсан юм бэ?
Kisha Fuller, Natick, Mass
 Би 15,16 настай байхдаа загварын дамжаанд явж байсан. Гэхдээ энэ бүхэн миний төрөлхийн авъяас болов уу гэж боддог юм. Хамгийн хөгжилтэй нь миний охин Эммэ бас үүнийг чаддаг. Тэр камерийн өмнө хэрхэн биеэ авч явахаа сайн мэддэг.

"Dance again" клипэнд Каспер та хоёр дүрэлзэж байдаг. Бүжиг таны сэтгэлийн хөдөлгөөнөө илэрхийлэх нэг зэвсэг үү?
 Isabelle Hill, Greenwich, Conn

Би бол бүжигчин хүн тйимээс ч бүжиглэх, бүжиг дэглэх нь миний өөрийгөө илэрхийлж байгаа нэг хэлбэр юм. Дуу хөгжим болоод кинонд тоглож байна гэдэг нь чи өөрийгөө нээж харуулж байна гэсэн үг. Бүжиглэнэ гэдэг нь үүнийг тачаангуйгаар илэрхийлж байна гэж хэлж болно.

Энэ бүх үүрэг хариуцлага, ажлын хажуугаар та яаж өөрийнхөө тэнцвэрийг хадгалж байна вэ?
Clarice Young, Cleveland

Миний амьдрал бол гайхалтай сэтгэл хөдлөм амьдрал, тэгээд ч би энэ бүх ажлыг хийж байгаадаа баяртай байдаг. Гэхдээ чи өөрийгөө хайрлаж, өөртөө анхаарад халамж тавьж сурах хэрэгтэй. Энэ бол чиний тогтсон амьдралын хэвшил бөгөөд унтах цагтаа цнтаж, идэх цагтаа идэж, нэг өдөрт өөртөө хэт их ачаалал өгөхгүй байх хэрэгтэй. Үүнээс гадна үгүй гэж хэлж сурах хэрэгтэй. Минийх шиг амьдралын хэмнэлд ороод эхлэвэл чи олон хүмүүсийн анхааралд өртөж тэднээс олон зүйлийн санал, хүсэлт, гуйлт, шахалт хүлээж авах бүрдээ чи "Би үүнийг одоо хийж чадахгүй" гэж хэлж сурах хэрэгтэй болдог. Чи тэдэнд "Надад өөрийнхөө орон зай, тэнцвэртэй байдлаа хадгалах хугацаа шаардлагатай байна" гэж хэлж сурах хэрэгтэй. Заримдаа би зүгээр л хэсэгхэн суугаад амасхийдэг. Тэнд юу ч болж буцалж байсан, хэрвээ би телевизийн шоунд орох бол, тоглолттой байвал, уулзалттай ч юм уу өдрийн турш үйл ажиллагаатай байж, шаардлагатай зураг авалтанд оролцох байсан ч гэлээ би өөртөө хэсэгхэн хугацааг зориулдаг. Тэгээд ч бусад хүн ч гэсэн намайг ойлгоно гэж боддог. Хамгийн гол нь чи өөрөө энэ чамд шаардлагатай гэдгийг ойлгосон байх юм. Хэзээ нэг цагт энэ бүхэн хар дарсан зүүд шиг болж, чамайг галзууруулахыг чи хүсэхгүй л биз дээ.

Таны сэтгэл санааг өөдрөг болгодог зүйл чинь юу вэ?
Montana Birringer, Chicago

Миний хүүхдүүд намайг үргэлж жаргалтай болгодог. Тэднийг миний өрөөнд орж ирэхэд л бүх зүйл сайхан болдог.

Хүүхдүүд чинь том болохын хэрээр ээж байх үүрэг хариуцлагад чинь хэр өөрчлөлт гарч байна?
Dannielle Enegman, Ramsey, Minn

Тэд маань одоо 4 настай болохоор өсөх насандаа явж л байна. Би суралцсаар л байна. Одоо тэд өөрсдийн юмаа өөрсдөө хийдэг болж эхэлж байна. Үүнийг нь харахад хөгжилтэй байдаг. Тэдний хийж байгаа алхам бүр гайхалтай аялал , үнэхээр сэтгэл хөдөлмөөр шүү. Мэдээж би бусад шиг л ээж. Би үргэлж сайн ээж байхыг хүсдэг, тэднийхээ төлөө сайн сайхан бүхнийг хийхийг хүсдэг. Хэдий чи хүсэвч төгс сайн ээж байх боломжгүй гэдгийг би мэдэрдэг. Нэг зүйлийг би маш сайн ойлгосон нь эцэг эх байна гэдэг бол энэ дэлхий дээрхи хамгийн чухал ажил юм байна. Чиний хэн байх хамаагүй, чи юу ч болж байсан энэ бүхнийг хүлээж авах л болно.

Ажлаа хийж байх үедээ бусдыг удирдаж даргалах нь танд таалагддаг уу?
Margaret Miller, Chadds Ford, Pa

Би ихэнхидээ бусдыг удирдах дуртай гэхдээ үргэлж биш. Би уран бүтээлч хүн болохоор нэг тийм түвшин байдаг. Уран бүтээлч хүн, бизнес эрхлэгч хүмүүсийн хооронд сэтгэхүйн ялгаа байдаг. Гэхдээ бизнесээ эрхлэгч эмэгтэй байна гэдэг бол толгой ажиллана гэсэн үг. Би үүндээ дуртай. Энэ нь миний төрөлх байдал юм шиг санагддаг. Надад бизнес эрхлэх төрөлхийн зан чанар  байгаа гэхдээ би илүү уран бүтээлч талаасаа юмыг хийх дуртай. Энэ хоёрыг хослуулж чадсан тохиолдолд би өөрийн махбодид ууссан мэт санагддаг.

Буяны үйл ажиллагааг яагаад эхлүүлэх болсон бэ?
Darnestown, MD

Хэдэн жилийн өмнө миний эгч Линда бид хоёр зэрэг жирэмсэн болсон юм. Энэ үед л бид дэлхийн хэмжээнд хувь нэмрээ оруулж болохуйц ямар нэг ажил эхлүүлэхийг хүссэн. Тэгээд бид Лопезийн гэр бүлийн санг байгуулсан. Бид Лос Анжелесийн Хүүхдийн эмнэлэг дээр очиж тэдэнд ямар нэг туслалцаа хэрэгтэй байгаа талаар санал солилцсон. Тэд үүнд маш их баяртай байсан. Тэд биднийг телевизийн эмнэлэгийн зөвлөлгөөн дээр туслалцаа үзүүлж болно гэж хэлсэн. Энэ нь өвчтөнүүдэд эмч хүрэлцэхгүй үед онлайнаар харилцаж зөвлөлгөө өгч, ажиллах арга юм. Бид Пуэрто-Рикогийн Панамад эмнэлэг нээсэн. Энэ бол том мөрөөдөл гэхдээ бидний уриа бол "Агшин бүрт нэг алхам" гэсэн уриатай.

Таны очиж алжаалаа тайлу, цэнэглэгдэх дуртай нууц газар бий юу?
Jacqueline Bradley, New Providence, Bahama

Ердөө халуун устай онгоц. Би тийм их зүйл шаардаад байдаггүй. Би бол жирийн л нэг Бронксоос гаралтай охин шүү дээ. Надад ердөө л сайхан угаалгын өрөөний онгоцыг халуун усаар дүүргэсэн байхад л хангалттай.

Өсөн дэвжих, нас ахихын сайн тал нь юу гэж та боддог вэ?
Windermere ,Fla

Залуу байхдаа мэдэрч амжаагүй ч үзэж туулсан туршлага гэж байдаг. Энэ нь чи амьдрал дээр заавал үзэж өнгөрүүлж байж ойлгоно гэсэн үг биш юм. Залуу байхдаа чи бүгдийг мэддэг юм шиг санагддаг. Гэвч жил өнгөрөх тусам чи үүнийг мэддэггүй байсанаа ухаардаг. Энэ бол том хүн болохын гол төлөөс юм. Миний бодлоор чи залуу байхдаа олж аваагүй илүү тогтвортой байдалыг нас явах тусам өөрийн дотооддоо олж авах болно.

Та өөрийгөө их дэврүүн сэтгэлтэй хүн гэсэн. Ийм байхын сайн ба муу тал нь юу вэ?
Jeanette Arnold, London

Хамгийн хэцүү зүйл бол чи хэзээ ч хайр байдаг гэдэгт итгэхээ болихгүй. Хэзээ ч шүү.  Гэхдээ энэ нь бас сайн талтай. Чи хэзээ ч итгэл найдвараа алдахгүй бас хэзээ ч бууж өгөхгүй болно.

Орчуулсан Л.Баясалмаа

(Translated from "In Style" September 2012)

Хөвсгөл далайд бүүвэйлэгдсэн Ханх сум, хүнийх болсон миний нутгийг биширсэн Аршан, Монды аялал

             Зун бол тэр чигтээ амралт, зугаалга, аялалын улирал учраас энэ гурван сар хүн бүр чадах хирээрээ амарч өнгөрсөн хаврын ачаалал, стрессээ тайлж ирэх намрын эрч хүчээ сэлбэдэг. Энэ боломжийг би ч бас яаж алдахав зуслан гарч, хөдөө явж, зугаалан, наадам найрыг аль болох үр дүнтэй үзсэн харсантай өнгөрүүлэхээр шийдлээ. Наадмын хувьд бол хүн бүрийн очиж амардаг хамгийн ойр аймгууд болох Архангай, Өвөрхангайруу явсан маань урьд очиж үзээгүй байгалийн сайханыг үзэх боломжийг олгосон юм. Аялалын хамгийн сонирхолтой хэсэг болох Хөвсгөл аймгийн Ханх суманд очиж амарсан нь энэ зуны онцгой аялал байлаа. Улаанбаатараас Мөрөн хүртэл нийтийн тээврийн автобусаар зорьчсон нь аялалыг маань улам сонирхолтой дурсгалтай болгож өгсөнөөс гадна зардалд хямд туссан сайн талтай. Таван шарын бидний нэрлэж заншсанаар Драгон төв дээр байрлах авто вокзал дээрээс том хүн 32 мянга, хүүхэд 28 мянгаар Мөрөн хүртэлх автобусны тасалбар худалдан авахдаа аль болох эрт 2-3 хоногийн өмнө очоод авчихвал олдоц ихтэй юм билээ. Болзоот өдөр автобусандаа суугаад 12 цагийн аялалдаа гарах боллоо. Холын тээвэр гэсэндээ ая тухтай суух, хэвтэхэд эвтэйхэн автобус явдаг нь сайн юм. Мөрөнд маргааш өглөө нь эрт ирээд дахин цааш Ханх хүртэл 300 км аялалд гарахын өмнө амарч унтаж, угааж арчиж явахгүй бол цааш явахдаа засмал бус бартаат замаар таваргана. Энэ бол тэвчээр шаардсан аялал юм шүү.  Бороо ихээр орсон үед энэ замаар явбал мөсөн дээгүүр явж байгаа мэт шавар дээгүүр гулгаж, халтирч, шигдэж түмэн бартааг туулах хэцүүхэн аянд гарна. Аз болж зөөлөн машин таарахгүй бол хуучны 69, Пургон голдуу явдаг Ханхын зам таны тэвчээр хатуужлыг шалгах болно.Бидний аз болж  хөнгөн жийп машин олсон нь энэ бартааг туулахад тийм ч хэцүү байсангүй. Шөнийн турш туршлагатай жолоочтой давхисаны хүчинд их бартааг төвөггүй давж маргааш үд нь Ханх суманд орж ирлээ.

Замд өнгөрсөн байгалийн сайханыг үгээр хэлж боломгүй бөгөөд ийм сайхан нутагт амьдардаг ард иргэд тайван сайхан амгалан аж төрдөг гэдэгт эргэлзэх юмгүй. Ханх сум хүртэл Хөвсгөл далайн эргээ дагаж явсаар давхиад орчихно.




Нутгийн өвгөн ах хүргэн хүүтэйгээ биднийг хүргэж ирээд гэртээ орж цайлж, ундлахыг асуусан боловч анх удаа ирж байж санаа зовоод айлд орж чадсангүй. Зочломтгой сайхан сэтгэлт ах нарыг гомдоосон бол уучлал гуймаар л бодогдох юм. Бидний буудаллах газар бол Ханх гаалийн хороо бөгөөд энд авга эгч ажиллаж амьдардаг болохоор зорьж ирэнгээ амарч авахыг зорилгоо болгосон юм.

Авга эгчийн хэлсэнээр Ханх сум 2000аадхан хүн амтай гэсэн нь бараг л хэн хаана байдаг, хаашаа явсан, хэнийд байгаа гэдгийг төвөггүй мэдэж болно. Хашаанаасаа гараад арын гудамжинд Хаан , Хадгаламж банк, урд талд Хүнсний болоод барааны дэлгүүр, доош нуурлуу уруудаад захиргаа байрлана.



Ийм л цомхон сумын иргэд эрвийх дэрвийхээрээ өөрсдийн хэрэгцээт зүйлээ хийчихнэ. талхаа барина, мах сүүгээ бэлтгэнэ, тараг цагаагаа хийнэ, модоо бэлдэж загас барьж амттай загасны нухаш бэлднэ. Хөвсгөлийн балиус загасны нухашны амтыг одоо ч дахин амталмаар, салшгүй амт гэж дээр нь бичсэн байгаа нь аргагүй үнэн.



Наашаа Мөрөнд ирэхдээ авсан цагаан загасны нухашны амт бол дэргэд нь сулхан санагдана. Ханх сумын барьсан талх ч тэр шинэхэн бүрсэн тараг ч тэр бас л сайхан амттай. Байгалийн сайханыг өгүүлэх гэвэл үг дутаж, чимэг багадмаар үзэсгэлэнтэй билээ. Солонгорон гялтагнах Хөвсгөл далайг дээрээс нь харахад нэг том, цэнхэр тэгшхэн, өөгүй мөс шиг бас намуухан, аниргүй, тогтуун харагдах үед гүйж очоод гулган тогломоор ч юм шиг хөгжилтэй бодол ургана. Үдэшдээ салхи сэвэлзээд нуурыг зөөлөн үлээж долгиотуулахад эргээр нь алхаж чимээг нь чагнан давалгааг нь ажиглавал сэтгэл сэргэж, бодол цэгцрэх шиг гайхалтай мэдрэмж төрөх аж.

Өвөлдөө нуур хөлдөхөд мөсөн дээгүүр машинаар ирэх нь нэг бодлын амар боловч цөмрөх аюлгүй гэх баталгаа байхгүй гэнэ. Модонд дунд байдаг болохоор бид чинь өвөлдөө даардаггүй шүү дээ, Улаанбаатар ч хүйтэн шүү гэхэд нь бага зэрэг гайхлаа. Мод дулаан илчтэй боловч Хөвсгөлийн өвлийг хамгийн хүйтэн болдог гэж бодож байсан юм. Байгаль хангай минь биднийг модтой устай байлгаж ивээж байгаад баярладаг хэмээн нутгийн иргэд бахархан ярих нь аргагүй Хөвсгөл далай ээждээ ивээгдэн амьдарч байгаа юм байна даа гэж бодогдсон юм.

Ханх сумынхан нутгаа хөгжүүлэх гэж чадах чинээгээрээ ажиллах боловч төвөөс алслагдсан, засмал замгүй сумын хувьд хөгжлийн ахиц тийм ч сайн мэдрэгдэхгүй байгаа нь анзаарагдлаа. Байгаль дэлхийн үзэсгэлэнг цогцлоосон энэ газарт аялал жуулчлалыг хөгжүүлэхэд аяндаа сум сэргэн хөгжих нь тодорхой боловч дээд удирдлагын амыг харж, төсвийг тааруулж суухаас өөр арга чаргагүй мухарддаг нь харагдана. Ийшээ зорин ирэх жуулчдын ихэнхи нь хилээр орж ирсэн хэдэн оросууд, загасчлах сонирхолтой шинэ орос баячууд моторт завиараа нуураар зугаалж үзэгдэнэ. Биднийг очиход сумын төвөөс хилийн застав хүртэл засмал зам тавих ажил эхлүүлээд 2014 онд хүлээлгэж өгөх гэж байгаа хэмээн төслийн ажилчид хэсэг залуус тааралдаж хэллээ.

Нэгэнт хилтэй ойрхон ирсэн тул цааш Оросруу хил гарч сонирхож, үзэх хүсэлтэй байсан учраас Оросын нутаг дэвсгэрийн нэг хэсэг болох Монды уруу явлаа. Хил даваад шууд засмал зам залгахад мөнгөтэй улсын алс зэлүүд тосгон нь хүртэл онгироо юм даа гэж бид ёжлон инээлдэж байлаа. Цаашлаад явж байхад замаа байнга тордож янзалж шинэчилж, засаж байгаа нь харагдана.
  

Энэ бол түүхээр ярьвал манай Монгол улсын газар нутаг байсан бөгөөд бидний эрх чөлөөнийхөө төлөө төлөөс болгож барьсан хамгийн том төлбөр байсан юм. Тэр үед хилийг хааж Орос улс өөрийн нутаг дэвсгэр хэмээн зарласанаар хилийн наана цаана үлдсэн буриад зон ахан дүүс салж, хоорондоо уулзаж чадахгүй болсон гэдэг. Тиймдээ ч хагацсан ахан дүүсийг уулзуулж байхын тулд Оросын энэ хэсэгт Монголчууд цагаан хуудас буюу визгүй зорчих журам гаргасан юм билээ. Үүнээс гадна худалдаа арилжааны ашиг сонирхол байсан болохоор энэ хилийн хэсгийг чөлөөтэй зорчдог болгосон бизээ.

Нацагдоржийн Миний нутаг шүлэгт гардаг Хэнтий Хангай Саяны өндөр сайхан нуруунууд гэж шүлэглэдэг Саяны нуруу энд байрлана. Ийм сайхан байгалийн эзэн нь болж үлдэж чадаагүй гэхээр дотроо харамсах сэтгэл төрсөнийг нуух юун. Ой мод, хөвч хангай, уул нурууд, ус булаг, рашаан гол, хүрхрээ хад асга цөмөөр нэгэн бүхэл цогц урлагийн бүтээл мэт гайхалтай бишрэм үзэсгэлэн байлаа. Буриадууд Монголчуудад их сайн, Монголоор яриад л Улаанбаатарыг ихэд сонирхож асууна. Харин хуучин бууны хугархай Орос авгайчуул, хөгшчүүл  хахир ааштай хэдэр зантай дээрэлхүү хүмүүс болох нь анзаарагдлаа. Хүний нутагт усыг нь уувал ёсыг нь дага гэдэг шиг тэдэнтэй эвтэй сайхан л харьцахгүй бол гэдийгээд суучиж мэдэх хүмүүс байналээ. 

Аршан гэх газар бол жуулчдын ихээр очдог газрын нэг хэсэг бөгөөд энд зургаан төрлийн рашаан оргилон бургилдагт хүмүүс олноороо хошуурч ирцгээдэг. Бидний уугаад байгаа Кука Курортная гэх рашааныг эндээс савлаж зардаг гэдгийг амсаад л мэдсэн юм. Хоногийн 24 цаг тасралхгүй, үнэгүй урсаж байдаг энэ рашааныг бизнес санаа болгож зардаг сэргэлэн хүмүүс байхад түүнийг хэрхэн хэрэглэх талаар эмчийн зөвлөлгөө өгдөг хэсэг хүмүүс байна. Тэдгээр эмч нарт биеэ үзүүлсэний дараа өөрт тохирох рашааныг курсээр ууж эмчлүүлнэ гэж байгаа нь бас нэг төрлийн бизнес сэтгэлгээ байгаам шүү.
Монгол, казак хоолны ресторан хаа нэг тааралдахад орвол ихэнхи нь Хөвсгөлөөс ирсэн оюутан охид хүүхдүүд ажиллаж байлаа. Ер нь энд ирж ажил хийдэг Монголчууд байна. Тэднийг байр хоолоор үнэгүй хангаж, дээр нь цалинг нь чамлахааргүй өгдөг болохоор хичээж чармайж ажиллаж байгаад хэдэн рубль цуглуулан гэрлүүгээ харих сонирхолтой олон хүүхдүүд ирдэг гэнэ. Бага насны хүүхдийг ажиллуулахгүй гэдэг учраас насаа нууж хэлдэг мөн бичиг баримт байхгүй тул нууцаар арын гал тогоо, угаалга цэвэрлэгээнд голдуу ажилладаг гэнэ. Харин зарим сэргэлэн хүүхдүүд рестораны нэрийн жор бүхий хуушуур буузыг нь сайн хийж сурсанаа Монголдоо очиж өөрөө хийж бяцхан бизнес эрхэлнэ гэж ярьж байлаа. "Гурман" гэх ресторан тэндээ хамгийн алдартай нь бөгөөд олон улсын сэтгүүл дээр хүртэл бичигдэж байжээ. Эндхийн хуушуур үнэхээр сайхан амттай болохыг мэдээд яаж ийм гоё амттай болохыг асуухад Монгол тогооч охин бидэнд гурилаа хэрхэн юугаар зуурах махаа яаж амтлахыг харамгүй хэлж зааж өглөө.

Харих зам бидний хувьд илүү амар байсан гэж хэлж болно. Ханхын замаараа буцаад пургонд сэгсчүүлэн Мөрөнд ирж аян замын ядаргаагаа тайлж аваад агаарын хөлгөөр гэртээ ирсэн юм. Бид мөн л азтай байж Изинес сервис авиа компанийн нислэгээр хөнгөлөлтэй үнээр нисэх сайхан боломж таарч билээ. Аян замд аз таарах ч сайхан  шүү. Дашрамд хэлэхэд Изинесийн онгоц миний Хонг Конгоос Сингапур нисэхдээ суусан 20иодхон хүн тээвэрлэдэг хэцүүхэн онгоцноос хамаагүй илүү тохилог, зай талбай том, тухтай суудалтай байсаныг хэлэх юун. 

Ийнхүү Орос Монгол хоёрын байгалийн сайханыг биширч гайхсаар аялсан маань миний амьдралын сайхан зуны нэг байсан гэж ам бардам хэлэх байна. Тйимдээ ч найз нөхөддөө сайхан амралтын сонин хачинаас хуваалцахыг тэсэн ядан хүлээсэндээ энэхүү аян замын тэмдэглэлээ бичлээ. Та нарт сонирхолтой байна гэдэгт итгэлтэй байна. Бичих зүйл мундахгүй ч мянга сонсохоор нэг үз гэдэг дээ. Дараа зун та бүхэн өөрсдийн биеэр очиж тэр унаган байгаль уул усыг харж нүд сэтгэлээ баясгана биз ээ.

                                         

                                                                 

                                                                                       

Тэмдэглэсэн: Л.Баясалмаа

(Travel documentary In Mongolia Khuvsgul aimag )

Арслан толгод дахь хот

Хятад улсын түүх соёлын алдартай хотуудын нэгээр энэ удаад айлчлаад ирлээ. Шиузоу буюу Жангсү мужид орших Кин, Хан гүрний үеийн түүх соёл, дурсгалын тод илрэл болсон энэ хотод хан гүрний үетэй холбогдолтой зүйлийг үзэж сонирхох бөгөөд ялангуяа хан гүрний зураг бүхий хад чулууд сонирхолтой харагдана. Өрнөдийн хан гүрний үеийн дайчид, морьдын чулуун барималууд, мөнгөн гишгүүр бүхий хаш өмсгөлтэй зүймэлүүд газар доорхи балгасан хотод байдаг. Жуулчдын гол төлөв очиж үздэг газрууд бол Янлонг уул болоод музейнууд, Янлонг нуур, Доншан уулан дахь Хан гүрний үеийн булш хиргисүүр юм. 

Дайчдын хүн чулуун хөшөө болон Өрнөдийн Хан гүрний морьдын шавар баримал

1984 онд Шузоу хотын Шизи уулны ойролцоо долоон нүхнээс дайчид, морьдын шавар баримлыг олж илрүүлжээ. Уг баримлууд Хан гүрний үед хамаарагдах бөгөөд Арслан толгодын дотор газар доор булсан байсаныг архелиогчид гаргаж иржээ. Архелиогчид үүнийг Чу-гийн хаан эзэнийг оршуулах үед хамтад нь хийж бунхалсан гэж үзжээ. Нутгийн захиргаа археологийн бусад олдворыг олохын тулд олон сая юань зарцуулж археологчдийг дайчлан олон мянган олдвор гаргаж авсан бөгөөд малтлага хийсэн газраа музей байгуулжээ. 

Арслан толгод 

Бидний очсон толгодыг Өрнөдийн Хан гүрний эхэн үед амьдарч байсан Чу-гийн эзэнт гүрний гурав дахь ханхүү болох Лю Вю-д зориулж малтаж үүндээ  хотхон байгуулжээ. Дайчдын болох морьдын шавар барималууд толгодоос баруун тийш 300 метрийн зайтай олдсон бөгөөд энэ нь толгодыг хамгаалах цэрэг армийг дүрслэн харуулжээ. Дайчид морьдын шавар баримлыг олсоны дараагаар археологчид 1994 оны 12 сараас 1995 оны хооронд Чу хааны бунханг олох  малтлага, хайгуулын ажил явуулсаны үр дүнд олсон бунхан нь нийтдээ 117 метр урт , 851 м2 талбайг эзэлсэн байжээ. Энэ бунхан 4 хэсэгтэй ба үүд гаднах гарц, дотор үүд, цэцэрлэгт хүрээлэн, тасалгаанууд багтжээ. Бунханы эзлэх хэмжээ гайхмаар том бөгөөд ховорхон тохиолдох асар уудам цэлгэр бунхан гэж хэлж болохоор. Доторхи эд зүйлс нь ч бунхандаа тохирч , зохицуулан хийсэн байх нь гайхалтай. 

Тасалгаанууд бүгд өөрийн үүрэгтэй байх бөгөөд гал тогооноос авхуулаад бие засах , амрах өрөө түүнчлэн Хаан болоод хатдын зугааг гаргаж, алжаалыг нь тайлах дуу хөгжим тоглох дуучид, бүжигчдийн танхим хүртэл байх нь одоогийнхоор дээд зэргийн баячуудын эдлэн газар гэлтэй. Гал тогооны өрөөнд олон шавар хоол хүнсний хэрэгслүүд байрлуулжээ. Хаад хатдын өрөөнд ширээ, сандал гээд тавилга сэлт бүрэн. Энэ дотор нэг сонирхолтой зүйл нь толгодын дээрээс урсах булгын усыг дотогш нэвтрүүлж ханыг дагуулан урсах үед тэндээсээ тосож аван цэвэр усны асуудлаа шийдсэн байлаа. Өрөө бүрт булгын усыг тосож нэгэн нүхэнд хуримтлуулдаг байжээ. Хамгийн том тасалгаанд гэхэд л 2000 гаруй шавар эд зүйлс, хэрэглэлүүд өржээ. Эдгээр эдлэлүүд зөвхөн шавраар бус алт, мөнгө, хүрэл, төмөр, чулуу болон хаш эрдэнээр хийжээ. 200 гаран үнэлж барашгүй хаш эрдэнийн эд өлгийн зүйлүүд яахын аргагүй үндэсний  үнэт эрдэнэс болох юм. Том хатны эдлэл болох үнэт эрдэнийн чулуун чимэг зүүлтээс гадна түүний сууж явах жууз тэрэг гээд бүгдийг байршуулсан нь биширмээр гэхээс өөр хэлэх үггүй алмайруулж байлаа. Хамгийн гайхалтай нь эрдэмтэд, хайгуулчид 2100 жилийн өмнө амьдарч байсан Чу хааны дүрс бүхий баримал мөн түүний араг ясыг олсон нь үнэхээр хачирхалтай үнэт олдвор юм. Үүнээс харахад бидний өнөөгийн эдэлж хэрэглэж буй тавилга сэлт, тав тух хангах эд хэрэглэлийг тэртээ 2100 жилийн өмнө хэрэглэж байсанаар барахгүй тансаг хэрэглээтэй ч байсан гэхэд болно. 

Энэ гайхамшигтай толгодоос гараад хажуугийн музейд Хаад хатдын эдлэл , хувцас гутлыг үзмэр болгон тавьжээ. Мөн тэнд Уйгаржин бичгээр бичсэн нэгэн эртний тэмдэглэлүүд байсан нь миний сонирхолыг ихэд татаж энэ нь бидний өвөг дээдэстэй бичиг хэргээр харилцаж байжээ гэдгийг тод харуулжээ. Уулын хажууд цэцэрлэгт хүрээлэн байх бөгөөд энд Чу хаан хатадтайгаа зугаалан, амардаг байсан гэнэ. 

Шувууд жиргэж, навч цэцэгсийн анхилам үнэр үнэртэн, горхины ус хоржигнох энэ хүрээлэн яг л диваажин мэт үзэсгэлэнтэй. Арслан гэж нэрлэсэн толгод доторхи хотод зочлоод буцахдаа энэхүү аян замын тэмдэглэлийг бичиж, уншигч олондоо хүргэхийг хүслээ. 

( Barilga.mn monthly magazine 2011 )