Гэрлэн хот- Хонг Конг

Хонг Конг гэхээр хааяагүй худалдаа наймаа явагдаж, олон хөлхөлдсөн нарийн гудамжууд, тэнгэр баганадсан өндөр шилэн барилгуудын дүр зураг нүднээ тусаж байгаа биз ээ. Түм түжигнэсэн энэ арал хотын барилга, архитектур дэлхийд гайхагддаг бөгөөд ирсэн явсан хүн бүрийн нүдийг булааж байдаг билээ. Хонг конгт хийсэн аялалын явцад энэ олон сайхан барилгуудаас чухам алийг сонгож уншигчиддаа сонирхуулах талаар нилээн бодсоны эцэст хотын өндөр барилгуудын хоёр нь болох Хятадын үндэсний банк болон Ай ЭФ Си (олон улсын санхүүгийн төв) худалдаа үйлчилгээний цогцолбор байгууламжуудын талаар бичихээр зорьлоо. Хятадын банкны барилга нь нөгөө барилгаасаа урьд баригдсан бөгөөд тухайн үедээ хамгийн өндөртөө тооцогдож байсан гэнэ. Хятад гаралтай Америк архитекторч Ай.М.Пэйгийн зураг төслөөр баригдсан энэ барилга 307 метр боловч хоёр антентайгаа нийлээд 360,9 метр өндөр юм байна. 1989-1992 он хүртэл уг байгууламж Хонг Конгдоо болон Азидаа хамгийн өндөрт ордог байжээ. Өнөөдөр энэ барилга Хонг Конгдоо 4-рт ордог өндөр байгууламж ба 72 давхар энэ барилгын 42 дахь давхар нь олон нийтэд нээлттэй байдаг.

Хятадын үндэсний банкны энэ барилгын загварыг хулс модны ургаж буйгаар дүрслэн бүтээсэн бөгөөд амьдрал ба хөгжил цэцэглэлтийг харуулжээ. Гаднаас нь харахад бүхэлдээ шилэн учраас өдөр ч шөнө ч гайхалтай өнгөлөг харагдана. Энэ нь нэг талаар Хонг Конгийн өнөөгийн барилгын загварын чиг хандлага гэж хэлж болох юм. Анх нийт 100 мянган м2 талбайг эзлэхээр зураг төсөлдөө тусгагдсан байна. Барилгыг  1988 оны 8 сарын 8-нд буюу өлзийтэй сайн өдрийг сонгон нээлтээ хийх гэрээтэй байсан ч үүнээс хоёр жилээр хойшлуулж 1990 онд бүрэн ашиглалтанд оруулжээ. Барилгын гадаад байдлыг харвал таван талт тулгуур багана бүхий хэлбэртэй. Уг барилга нь банкны барилгын хувьд Хятадын Фэнг-Шү мастеруудын хурлаар авч хэлэлцэгдсэн цорын ганц барилга гэнэ. Зарим Фэнг-Шү мастерууд барилгыг хэт хурц өнцөгтэй байна гэж шүүмжилж байжээ. Түүнчлэн олон тооны Х маягын хэлбэрүүд нь сөрөг энергийг агуулсан ч гэж үзсэн байна. Тйимээс зохион бүтээгч нь барилга баригдахаас өмнө зарим нэг өөрчлөлтийг хийжээ. Энэ барилгад этгээд чамин шийдлийг нийтлэг загвартай хослуулж чадсанаараа өнөөдөр Хонг Конгын үзэмжит барилгуудын тоонд зүй ёсоор ордог байна.

Дараагийн танилцуулах барилга бол Олон улсын санхүүгийн төв буюу Ай Эф Си юм. Энэ барилга хэдийгээр хожуу баригдсан ч гэлээ хотын өнгө төрхийг илтгэх сүрлэг өндөр барилга болон сүндэрлэдэг билээ. Санхүүгийн төв гэгдэх энэ цогцолбор барилга нь хоёр хэсгээс бүрддэг бөгөөд эхний барилга болох “Дөрвөн улирал” зочид буудлыг барьсаны дараагаар түүнд түшиглэсэн худалдаа үйлчилгээний газруудыг нэгэн дор төвлөрүүлсэн томоохон цогцолбор болох хоёр дахь барилгыг барьжээ. Хоёр дахь барилга нь Хонг Конгдоо өндрөөрөө хоёрдугаарт ордог цамхаг юм. Харин дэлхийн хэмжээнд ажил үйлчилгээний байгууламжын хувьд өндрөөрөө наймдугаарт ордог байна. Эхний барилгыг 1998 оноос эхлэн барьж 1999 онд бүрэн ашиглалтанд оруулжээ. Энэ нь 39 давхар бөгөөд үүнээс 4 давхарт нь худалдаа үйлчилгээ явуулдаг. Түүнчлэн дөрвөн талд 18 ширхэг хурдтай цахилгаан өргөгч шаттай ажээ.

Хоёр дахь санхүүгийн төв болох сүрлэг өндөр шилэн цогцолборыг 2003 онд барьж нээсэн бөгөөд 415 метр өндөр гэнэ. Үүн дотор 88 цахилгаан шат байхаас гадна 22 давхарт нь өндөр зэрэглэлийн худалдааны газрууд байрлана. Давхаруудын тоонууд ямар нэгэн зүйлийг зөгнөсөн мэт байдаг гэнэ. Жишээлбэл “Табу давхар” буюу 14,24 дэх давхарууд үнэндээ сайн сайханыг зөгнөөгүй мэт Кантон хэлээр 14 гэдэг нь “гарцаагүй үхлийн” харин 24 гэдэг нь “амархан үхэл” гэж сонсогддог гэнэ.

Олон давхар барилга барих нь эдийн засгийн ач холбогдолтой бөгөөд санхүүгийн байгууллагуудыг нэг дор байрлуулахад ашигтай байдаг. Энэ ч утгаараа барилгын 55 дахь давхарт Хонг Конгын мөнгөний бодлого хэрэгжүүлэгч орон нутгын захиргаа байрладаг байна. Сонирхуулахад 55,56 болон 77, 88 давхаруудыг 2001 онд орон нутгийн үнэт цаасны захиргаа 480мянган ам.доллараар худалдаж авчээ. Үүнд үзэсгэлэнгийн танхим байхаас гадна орон нутгийн үнэт цаасны мэдээллийн төвийн номын сан ажлын цагуудад олон нийтэд нээлттэй ажилладаг байна.

Энэхүү барилга нийт 15000 хүний багтаамжтай ба дэлхийн хэмжээнд хоёр давхар цахилгаан шаттай цөөн хэдэн барилгуудын нэг юм. Мөн үүн дотор та дэлхийд нэртэй 200 гаран брэнд бараа бүтээгдэхүүн үнэт эдлэл, гоо сайханы бараанаас сонголт хийх  гээд шоппинг хийхэд үнэхээр тохирсон газар. Дээрээс нь дэлгүүр хэсэх далимдаа амт чанар, тав тухаараа гайхагдсан алдартай зоогийн газруудад тухлан хооллож, дээд зэргийн дарсыг ч амтлах боломжтой. Мөн энэ барилга дотор олон улсын хэмжээний томоохон үзэсгэлэн шоу болдог байна. Түүнээс гадна ирэх явах зочдыг нийтийн тээврийн хэрэгслээр төвөггүй үйлчлүүлэхэд бүхий л нөхцөл бололцоог хангаж олон улсын нисэх буудалруу явах хурдан галт тэргээр үйлчилнэ. Та мөн эндээсээ онгоцны бүртгэлээ хийсэн ч болно. Үүнээс гадна метро, гатлага онгоцууд нөгөө хэсэгтэй холбогдсон байдаг нь нийтийн тээврээр зорчих хүмүүсийн цагыг хэмнэж, тав тухыг бүрэн хангасан байхыг харлаа. Энд 1800 машины зогсоол байрлах нь үйлчилгээний газруудаар үйлчлүүлж буй хүмүүст такси олоход төвөггүй болох нь анзаарагдсан юм.

Та бүхэн Хонг Конгт очвол гэрлэн шоуг мэдээж үзэхгүй өнгөрөөж боломгүй. Учир нь өнгө өнгийн гэрлээр чимэглэгдсэн өндөр шилэн байшингуудад шөнийн цагт гайхамшигтай үзүүлбэрүүдийг үзүүлэх болно. Олон улсын санхүүгийн төв болох энэ нүсэр шилэн цамхаг шөнийн гэрлээ асаах үед үзэсгэлэнтэй харагдаж байсан юм. Олон улсын санхүүгийн төв жил бүрийн он солигдох мөчийг хоромоор тоолж гэрлэн үзүүлбэр үзүүлдэгээрээ алдартай гэнэ. Энэ бол мэдээж мартагдашгүй шинэ жил байх нь ойлгомжтой. Гэрлэн хот Хонг Конгоор аялах нь сэтгэл хөдөлгөм байлаа. Дараагийн аялал давтагдашгүй сайхан зүйлүүдээр дүүрэн байна гэдэгт итгэлтэй байна. 

(Barilga.mn 2011 )

Шанхай- Дэлхийн санхүүгийн төв

Шанхай-Дэлхийн санхүүгийн төв

Дэлхийн өндөр барилгуудын нэг болох Шанхайн санхүүгийн төв барилгаас аялалын дугаараа эхлэхээр шийдлээ. Энэ хот 19 сая гаран хүн амтай.  Үүнийгээ дагаад Хятадын худалдааны төв хот болж чадсан. Хөгжил дэвшилтэй, хүн ам ихтэй хотод өндөр шилэн барилгууд хотын чимэг, улсын хөгжлийг харуулж байдаг. Эдгээрийн нэг бол бидний танилцуулах Шанхайн санхүүгийн төв барилга юм. Гайхамшигтай өндөр тэнгэр баганадсан энэ барилга Шанхай хотын Пудонд байрлана. Энэ байшинд олон төрлийн үйлчилгээ явагддаг бөгөөд Албан байгууллага, зочид буудал, уулзалтын танхимаас гадна хотыг бүхэлд нь харж болох өндөр дээвэртэй, доод давхруудад үйлчилгээний газар, дэлгүүр болон ресторан байрлах энэ барилга гадаадын жуулчид гэлтгүй дотоодын иргэдийн  байнга очих дуртай газруудын нэг юм.

Барилгыг  Хятад болон Хонг Конгын банк мөн Япон улсын санхүүжилтээр барьсан байна. Барилгын загварыг анх гаргахдаа дугуй нүхэн хэлбэртэй хийсэн боловч Хятадууд үүнийг Японы төрийн далбаа дээрхи мандаж буй нар шиг харагдаж байна гэж бага зэрэг эсэргүүцэлтэй тулгарсанаар анхны загварыг өөрчилж одоогийнх шиг тэгш өнцөг хэлбэр бүхий нүхэн оройтой барьжээ. Тарапец хэлбэртэй энэ нүхэн загвар нь ган болон хатуу бетоноор хийгдсэн нь хүчтэй салхи, шуурганд барилгыг ганхашгүй бат суурьтай байлгахад нөлөө үзүүлэх юм.

2007 онд уг барилга нь 492 метр өндөртэйгээр дэлхийн хамгийн өндөр барилгын хоёрдугаарт орж байсан. Харин одоог хүртэл Хятад улсын хамгийн өндөр барилга  гэж тооцогдсоор байгаа бөгөөд Хонг Конгт ч ийм өндөр барилга баригдаагүй гэнэ. Дэлхийн өндөр байгууламжууд гэх жагсаалтанд хамгийн өндөр давхартай, хамгийн өндөрт байрлах дээвэртэй гэгддэг Шанхайн санхүүгийн төв нь 2008 оны 8 сарын 28-нд  албан ёсоор нээлтээ хийж хотыг тольдох дээврийн хэсэг нь 3 хэсэгтэйгээр үүд хаалгаа нээжээ.

2007 оны 8 сард барилгад гал гарч 40 дэх давхрыг бүхэлд нь хамарсанаас цагийн дараа гадагшаа олгойдох утаа тод харагдаж эхэлсэн байна. Галыг  унтраах арга хэмжээ тэр дор нь авсан бөгөөд ямар ч хүн эрсдэж гэмтээгүй байна . Гэвч гал гарсан шалтгаан нь одоог хүртэл тодорхойгүй байгаа. Хотыг харахыг хүссэн жуулчин 94 давхар буюу 423 метрийн өндөрт гарч болно. Түүнээс гадна хоёр дахь хэсэг болох 97 дахь давхар буюу 439 метрийн өндөрт гарч болох юм. Харин та хамгийн өндөр дээрээс хотыг харахыг хүсвэл 100 дахь давхар болох 474 метрт гарч Шанхай хотын хөгжил, сайхан бүхнийг харж болно. 94 давхарт гарахын тулд 100 юань төлнө. Бүх давхарт гарч үзэхийг хүсвэл 150 юань төлөөд үзэх боломжтой. Давхруудад түргэн хүргэх 31 цахилгаан шаттайгаас гадна 33 урсдаг шаттай. Шанхайд очвол хамгийн түрүүнд үзэх газруудын нэг бол яахын аргагүй энэ сүрлэг өндөр байшин юм. Хотын хаанаас ч та такси барьсан Пудонг Файненшил центр гэж хэлээд очиж үзээрэй. Аялал тань адал явдлаар дүүрэн байг.

 (Barilga.mn 2009)

Сайгоны дуурийн ордон

Уран барилгын гайхамшиг шилдэг архитекторийн гайхалтай бүтээлүүдтэй танилцах энэ удаагийн аялал маань Вьетнам улсын Хо Чи Мин хотоос үргэлжилж байна. Дэлхийн сонгодог гэсэн барилгуудын олонхи нь театрын барилгууд байдаг гэвэл хилсдэхгүй биз. Эдгээрийн нэг бол Хо Чи Мин хот буюу хуучнаар Сайгонд байрлах дуурийн театр. Энэ барилгын түүхийг ярихын тулд тэртээ 1897 онруу эргэн очиж түүхийн хуудасыг сөхөх хэрэгтэй боллоо. 1897 онд Францын архиекторч Феррет Эйгоны загвараар баригдсан энэ барилга анх 800 хүний суудалтай хийгдсэн бөгөөд уг барилгыг Луврын ордон болгон ашиглаж байжээ.  1975 он хүртэл зориулалтын дагуу театрын барилга болон ашиглаагүй юм байна. Харин үүнээс хойш уг театрыг ашиглалтанд оруулж Сайгоны алдарт дуурийн театр гэх нэрээрээ олонд танигдах болжээ. Барилгын хувьд гадна талаас нь харахад дуурийн  барилгын  үзэмжийг илэрхийлсэн тэнгэрийн элч, чавхдаст ятгын барималаар чимэглэсэн харагдана.     

Сайгоны дуурийн театр нь 1901-1911 оны хооронд баригдсан Ханой хотын дуурийн ордоны жижиг хувилбар гэнэ. Энэ нь Парисийн дуурийн ордонтой адил загвараар баригджээ. Архитектийн хувьд загварлаг болоод онцгой чамин хийцтэй бүтээжээ. 

Дуурийн ордны дотор хоёр давхараас ба хоёр үе бүхий суудлуудтай 1800-гаад хүний багтаамжтай. Театрын бичээс, хээ чимэглэл, дотоод заслыг Францын зураач зуржээ. Хээ чимэглэлийн хувьд зарим шүүмжлэлтэй зүйлүүд байсан бөгөөд Готик стиль чиг хандлагатй хийгдсэн нь хэтрүүлэгтэй гэж үзсэн байна. Харин 1943 онд эдгээр хээ чимэглэл, дотоод заслын заримыг нь нүүлгэн, өөрчилжээ. Дэлхийн I-II дайны үед театрын санхүүжилтийг Францын талаас Сайгон хотын хөгжилд зориулж гаргадаг мөнгөнөөс гаргажээ. Тухайн үед үзэгчид нь ихэнхдээ дунд давхаргын хүмүүс байсан бөгөөд хааяа нэг тоглолт болдог концерт тоглолтуудыг эс тооцвол бараг ашигладаггүй байсан гэж хэлж болно. Этгээд загвартай театрын барилгад тоглолт тавигдах нь ховор байсанаас хотын удирдлагын зүгээс театрыг концертын танхим болгох гэж хичээсэн ч энэ нь үр дүнгээ өгсөнгүй. Харин 1943 онд барилгыг өөрчлөсөний дараагаар өөр өнгө төрхтэйгээр үйл ажиллагаа явуулах болжээ. Дэлхийн II-р дайны үед Японы эсрэг Аллейнсуудын довтолгооны үеэр театрын барилгыг эвдэж сүйдэлжээ. 1954 онд барилгыг Хойд Вьетнамаас ирсэн Франц цагаачдын орогнох газар болгон ашигласан байна. Ийнхүү олон жилийн туршид жинхэнэ төрхөө олохгүй байсан дуурийн театр 1955 онд дахин засварлагдаж бүрэн утгаараа театр хэмээгдэх болжээ. Харин үүнээс хойш 1975 онд бүрэн засварт орж Сайгоны дуурийн театр эргэн сэргэж, гайхамшигт аялгуу эгшиглэсэн урлагын их өргөө болжээ.  Сайгон хотын 300 жилийн ойн баярын үеэр хотын захиргаа театрын барилгыг шинэчлэх шийдвэр гаргаж зарим нэг дотоод заслыг шинэчлэн засварлажээ. 

Одоо театр Сайгон хотын төв гудамжинд сүндэрлэж, ирсэн жуулчид гийчдийн анхаарлыг өөрийн өвөрмөц хийц загвар, эрхэмсэг үзэмжээрээ аргагүй татсаар байгаа юм. Энэ театрт алдарт дууриуд эгшиглэж, гайхамшигт тоглолтууд тоглож, жуулчид хуран цуглаж театр гэх гоёмсог нэрэндээ тохирсон мэт сүндэрлэж байлаа. Вьетнам орны олон сайхан барилгаас онцолж үүнийг бичихдээ ч сэтгэл хөдөлж биширч байсаныг хэлэхэд таатай байна. Ирэх аялалаар уншигч тантай эргэн уулзахдаа таатай байх болно.

( Barilga.mn 2011)