Сайгоны дуурийн ордон

Уран барилгын гайхамшиг шилдэг архитекторийн гайхалтай бүтээлүүдтэй танилцах энэ удаагийн аялал маань Вьетнам улсын Хо Чи Мин хотоос үргэлжилж байна. Дэлхийн сонгодог гэсэн барилгуудын олонхи нь театрын барилгууд байдаг гэвэл хилсдэхгүй биз. Эдгээрийн нэг бол Хо Чи Мин хот буюу хуучнаар Сайгонд байрлах дуурийн театр. Энэ барилгын түүхийг ярихын тулд тэртээ 1897 онруу эргэн очиж түүхийн хуудасыг сөхөх хэрэгтэй боллоо. 1897 онд Францын архиекторч Феррет Эйгоны загвараар баригдсан энэ барилга анх 800 хүний суудалтай хийгдсэн бөгөөд уг барилгыг Луврын ордон болгон ашиглаж байжээ.  1975 он хүртэл зориулалтын дагуу театрын барилга болон ашиглаагүй юм байна. Харин үүнээс хойш уг театрыг ашиглалтанд оруулж Сайгоны алдарт дуурийн театр гэх нэрээрээ олонд танигдах болжээ. Барилгын хувьд гадна талаас нь харахад дуурийн  барилгын  үзэмжийг илэрхийлсэн тэнгэрийн элч, чавхдаст ятгын барималаар чимэглэсэн харагдана.     

Сайгоны дуурийн театр нь 1901-1911 оны хооронд баригдсан Ханой хотын дуурийн ордоны жижиг хувилбар гэнэ. Энэ нь Парисийн дуурийн ордонтой адил загвараар баригджээ. Архитектийн хувьд загварлаг болоод онцгой чамин хийцтэй бүтээжээ. 

Дуурийн ордны дотор хоёр давхараас ба хоёр үе бүхий суудлуудтай 1800-гаад хүний багтаамжтай. Театрын бичээс, хээ чимэглэл, дотоод заслыг Францын зураач зуржээ. Хээ чимэглэлийн хувьд зарим шүүмжлэлтэй зүйлүүд байсан бөгөөд Готик стиль чиг хандлагатй хийгдсэн нь хэтрүүлэгтэй гэж үзсэн байна. Харин 1943 онд эдгээр хээ чимэглэл, дотоод заслын заримыг нь нүүлгэн, өөрчилжээ. Дэлхийн I-II дайны үед театрын санхүүжилтийг Францын талаас Сайгон хотын хөгжилд зориулж гаргадаг мөнгөнөөс гаргажээ. Тухайн үед үзэгчид нь ихэнхдээ дунд давхаргын хүмүүс байсан бөгөөд хааяа нэг тоглолт болдог концерт тоглолтуудыг эс тооцвол бараг ашигладаггүй байсан гэж хэлж болно. Этгээд загвартай театрын барилгад тоглолт тавигдах нь ховор байсанаас хотын удирдлагын зүгээс театрыг концертын танхим болгох гэж хичээсэн ч энэ нь үр дүнгээ өгсөнгүй. Харин 1943 онд барилгыг өөрчлөсөний дараагаар өөр өнгө төрхтэйгээр үйл ажиллагаа явуулах болжээ. Дэлхийн II-р дайны үед Японы эсрэг Аллейнсуудын довтолгооны үеэр театрын барилгыг эвдэж сүйдэлжээ. 1954 онд барилгыг Хойд Вьетнамаас ирсэн Франц цагаачдын орогнох газар болгон ашигласан байна. Ийнхүү олон жилийн туршид жинхэнэ төрхөө олохгүй байсан дуурийн театр 1955 онд дахин засварлагдаж бүрэн утгаараа театр хэмээгдэх болжээ. Харин үүнээс хойш 1975 онд бүрэн засварт орж Сайгоны дуурийн театр эргэн сэргэж, гайхамшигт аялгуу эгшиглэсэн урлагын их өргөө болжээ.  Сайгон хотын 300 жилийн ойн баярын үеэр хотын захиргаа театрын барилгыг шинэчлэх шийдвэр гаргаж зарим нэг дотоод заслыг шинэчлэн засварлажээ. 

Одоо театр Сайгон хотын төв гудамжинд сүндэрлэж, ирсэн жуулчид гийчдийн анхаарлыг өөрийн өвөрмөц хийц загвар, эрхэмсэг үзэмжээрээ аргагүй татсаар байгаа юм. Энэ театрт алдарт дууриуд эгшиглэж, гайхамшигт тоглолтууд тоглож, жуулчид хуран цуглаж театр гэх гоёмсог нэрэндээ тохирсон мэт сүндэрлэж байлаа. Вьетнам орны олон сайхан барилгаас онцолж үүнийг бичихдээ ч сэтгэл хөдөлж биширч байсаныг хэлэхэд таатай байна. Ирэх аялалаар уншигч тантай эргэн уулзахдаа таатай байх болно.

( Barilga.mn 2011)